Kas Erimesi (Sarkopeni)

Kas Erimesi Sarkopeni Yunanca bir terim olan sarkopeni, “sarx (kas)” ve “penia (kayıp)” kelimelerinin birleşiminden oluşur. Kas kitlesi ve kas gücünün genel olarak ilerleyici kaybını ifade eder. Sarkopeniye genellikle fiziksel harekette ve dayanıklılıkta azalma, yavaş yürüme, çabuk yorulma, dengesizlik ve düşmeler eşlik eder ki, bunlar aynı zamanda yaşlılığa bağlı kas hastalıklarının ortak özellikleridir.

Sarkopeni esas olarak yaşlıların hastalığıdır. Kullanmama (herhangi bir sebeple yatağa bağımlı kalma), kötü beslenme ve aşırı zayıflık gibi durumlarda daha genç yaşlarda da görülebilir. Fonksiyonel bağımsızlığın devam ettirilebilmesi için kas fonksiyonlarının sağlıklı olması şarttır.

Normal sağlıklı bir insanda; iskelet kası vücut ağırlığının %45- 55’ini oluşturmaktadır ve çoğunluğu vücudun alt tarafındadır. Kas kitlesi ve kas gücü 20- 40 arasında zirveye ulaşır ve 50 yaşından sonra azalmaya başlar. Yaşlanmayla birlikte vücut kompozisyonunda meydana gelen değişiklikler, kas kitlesi ve fonksiyonundaki belirgin azalma, fiziksel performansta azalmaya, güçsüzlüğe, hareket bozukluklarına, düşmelere ve engelliliğe sebep olur.

Kas Erimesi  Sarkopeni sıklığı; 70 yaş altı erkeklerin %14’ünde, 70-74 yaş arası erkeklerin %20’sinde, 75-80 yaş arası erkeklerin %27’sinde, 80 yaş üzeri erkeklerin ise %53’ünde görülmüştür. Bu oran aynı yaş gruplarındaki kadınlarda ise sırasıyla; %23, %33, %36 ve %43 olarak bulunmuştur. Sarkopeni kadınlarda daha erken yaşlarda başlar, ileri yaş erkeklerde kadınlardan daha sık görülür.

Sarkopeninin sebepleri nelerdir?

• Yapısal faktörler: İleri yaş ve kadın olmak sarkopeni için risk faktörleridir. Düşük doğum ağırlığı da hayatın geç döneminde sarkopeni riskini artırmaktadır. Genetik faktörler kas metabolizmasını etkilemektedir.
• Yaşlanma sürecinin kendisi; Yaşlanmayla birlikte hücre yıkımında artış (katabolik stimulus) ve hücre yapımında azalma ile kas dengesi bozulmaktadır. Sessiz inflamasyon bu değişikliklerde rol oynayabilir. Yaşlanmayla oluşan hormonal değişikliklerin (özellikle testosteron, büyüme hormonu, IGF-1, artmış insülin direnci) ve sinirsel uyarımdaki azalma kas hücrelerini olumsuz etkilemektedir. Yaşlanmayla kas hücrelerinin enerji üretimleri de azalmaktadır.
• Beslenme bozuklukları, özellikle proteinden fakir beslenme, kasları kullanmama veya hayat boyu düşük fiziksel aktivite, sigara ve alkol kullanımı gibi alışkanlıkların da sarkopeni riskini artırdığı bilinmektedir.
• Yaşam şartlarındaki değişiklikler, özellikle uzamış yatak istirahatı, bir hastalık sebebiyle hareketsiz kalma ve kondüsyon kaybı sarkopeniyi artırmaktadır.
• Birçok kronik hastalık (bilişsel bozukluklar, duygudurum bozuklukları, kanserler, immün yetmezlikler, diyabet ve son dönem organ yetmezlikleri) kas kitlesi ve kas gücü kaybı ile ilişkilidir.

Kas erimesinin en önemli sebepleri protein eksikliği ve fiziksel aktivitede azalmadır. Gençlikte toplam vücut ağırlığının yaklaşık yarısını oluşturan kas dokusu, 75 yaşına kadar yarı yarıya azalmaktadır. 50’li yaşlarda başlayan kas gücündeki azalma, 70’li yaşlarda özellikle sırt, kol, bel ve bacak kaslarında kuvvet kaybı olarak ortaya çıkar.

Sarkopenili hastalar için neler yapılabilir?

• Beslenmenin düzenlemesi
• Fiziksel aktivitenin olabildiğince artırılması
• Vitamin ve mineral destekleri
• Düşmelerin önlenmesi
• Uygulama ile ilgili bir kontrendikasyon yoksa negatif basınçlı vakum tedavisi (VACUMED) vücudun alt yarısındaki kaslardaki kan dolaşımını ve metabolizmasını artırarak bu hastaların yürüme mesafelerini ve dayanıklılıklarını artırır.