Boyun Fıtığı ve Dejeneratif Boyun Hastalığı

Boyun Fıtığı ve Dejeneratif Boyun Hastalığı

Boyun Fıtığı ve Dejeneratif Boyun Hastalığı Omurganın en üst kısmı 7 adet boyun omurundan, bunlar arasında bulunan disklerden ve yumuşak dokulardan oluşur. Omurların birbiri ile bağlantısını ön tarafta diskler arka tarafta faset eklemler sağlar. Sağlıklı bir omurgada omurgaya binen yükün çoğunu diskler az bir kısmını da faset eklemler karşılar. Diskler ve faset eklemleri,
omurganın hareketine izin vererek boynun ve başın her yöne hareketini sağlar. Diskler, ortası jelimsi bir çekirdekten etrafı ise fibroz bir kuşaktan oluşan kuvvetli bir bağ dokusundan yapılmıştır ve omurlar arasında yastıkçık ya da şok emme, harekete izin verme gibi görevler yaparlar.

Omurlar arasındaki diskin zayıflamış disk duvarından sinir köklerine doğru taşması boyun fıtığı olarak adlandırılan servikal disk hernisine sebep olur. Servikal disk hernisi; boyun ağrısı ile birlikte, kola yayılan ağrı, kollarda uyuşma, duyu, motor ve refleks değişikliklerin olduğu sinir kökü basısı (radikülopati) olarak adlandırılan tabloya sebep olur. Hastaların çok az bir kısmında ise omurilik basısının de geliştiği miyelopati tablosu ortaya çıkar. Bu durum kol ve bacaklarda kuvvetsizlik, his kusurları, yürümede güçlük, spastik yürüme gibi omurilik hasarı bulguları ile kendini gösterir.

Teşhis

Boyun fıtığının teşhisi, hikâye alma ile başlar muayene ile sonlanır. İyi bir hikâye ve ayrıntılı bir muayene genellikle tanı koydurucudur. MRI görüntüleme, servikal disk hernisini değerlendirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Omurganın aksını ve dejeneratif değişiklikleri değerlendirmek için röntgen, sinirlerin durumunu değerlendirmek için EMG çekilebilir.

Tedavi

Boyun fıtığı genellikle iyi huylu bir hastalıktır. Hastalar öncelikli olarak tıbbi olarak tedavi edilmelidir. Tıbbi olarak; istirahat, boyunluk, ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar yanında fizik tedavi uygulamalarını içerir. Başlangıçta duyu ve hareket kaybı gibi şiddetli nörolojik, özellikle miyelopatik bulguları olan hastalar ile tıbbi tedaviden fayda görmeyen hastalara cerrahi tedavi uygulanabilir. Cerrahinin amacı diskin sinire basan bölümünün çıkarılmasıdır. Bası yapan diskin çıkartılması sonrasında omurların birbirine füzyonu (kaynaştırılması) sıklıkla uygulanan bir yöntemdir. Ancak cerrahi müdahelenin uzun dönem olumsuz sonuçları göz önünde bulundurulmalıdır.

Servikal Dejeneratif Disk Hastalığı

Servikal hareket, omurlar arasındaki disk ve eklemler ile oluşmaktadır. Servikal omurganın dejenerasyonu intervertebral diskte başlar ve bu durum diğer komşu eklemlerde ikincil değişikliklere neden olur. Omurgadaki bu süreç 'spondiloz' olarak tanımlanır. Servikal spondiloz genellikle orta ya da ileri yaştaki kişilerde ve en hareketli boyun omurları arasında (C4-5, C5-6, C6-7) görülür. Bu hastalık, ilerleyici spinal kord ve sinir kökü basısının en yaygın sebebidir. Boyun hareketlerinde kısıtlılık, ağrı veya nörolojik hasarlar (radikülopati veya miyelopati) oluşur.

Spondilozda spinal kanal ve sinir kökü kanalı çevresinde, osteofit adı verilen küçük kemik çıkıntılar meydana gelir. Osteofitik uzantılar tek başlarına semptomatik olabilecekleri gibi, spinal kanalın daralmasına da neden olabilirler. Orta hatta yer alarak spinal kanal çapında daralmaya veya sinir köklerinin çıktığı yuvalara uzanarak kök basısına neden olabilirler. İlerleyen aşamalarda ilgili omurlar arasında hareket kaybı oluşur ve bu durum komşu spinal segmentler üzerine anormal güç ve stres binmesine yol açar. Bu etkileşim sonucunda da spondiloz veya darlık gibi birden çok seviyeyi tutan dejeneratif değişiklikler ortaya çıkar. Spondiloz oluşmuş bir servikal omurga travma etkilerine daha açıktır ve ufak travmalarda bile major yaralanmalar meydana gelebilir.

Servikal disk hastalıklarının oluşmasında; yaşlanma, aşırı yüklenme ve travma, uzun süreli anormal postürde çalışma, genetik nedenler, sigara içiciliği, damar hastalıkları ve şeker hastalığı ya da kronik romatizmal hastalıklar etken olabilir. Servikal spondiloz; sinir köklerine bası yaparak boyunda, omuzlarda ve kollarda ağrıya sebep olur. Ağrı bası altındaki sinir kökünün özel dağılımıyla koldan elin içine yayılabilir. Eğer boyun fıtığı omuriliğe bası yaparsa yürüme problemleri, spastisite (kas tonüs artışı), idrar kaçırma şikayetleri ortaya çıkabilir.

Tanı

Servikal spondiloz hastalarının tanısı nörolojik muayeneyi de içeren detaylı bir fizik muayene ile başlar. Omurgadaki kemiksel değişiklikler radyografi ve bilgisayarlı tomografi ile gösterilebilir. Manyetik rezonans (MRI) görüntülemesi özellikle sinirlere olan basıların ortaya konulmasında çok faydalıdır. EMG incelemesi ile de özellikle ameliyat öncesi planlamada şikayetleri oluşturan seviyelerin belirlenmesi sağlanır.

Tedavi

Başlangıç tedavisi genellikle konservatiftir; hasta eğitimi, servikal boyunluk, fizik tedavi uygulamaları ve nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar en yaygın uygulanan tedavi yöntemleridir. Boyunluk
kullanılması, boyun hareketlerini azaltarak basıyı rahatlatabilir. Fizik tedavi uygulamaları ile kasları güçlendirmek ve hareket açıklığını arttırmak mümkündür. Bir diğer tedavi seçeneği olan enjeksiyon uygulamaları ile de belli bir süre şikayetlerin geçmesi sağlanabilir. Konservatif tedavilere rağmen hastanın şikayetleri geçmez veya nörolojik bulguları oluşur veya kötüleşirse cerrahi girişim yapılması düşünülür. Uygulanacak cerrahi girişim hastanın mevcut durumuna neden olan patolojiye göre değişir.