Boyun Fıtığı Tedavisi ?

boyun fıtığı, boyun fıtığı nedir,boyun fıtığı neden olur, boyun fıtığı tedavisi,boyun fıtığı belirtileri, boyun fıtığı nasıl iyileşir,boyun fıtığı tedavi, boyun fıtığı tedavisi,boyun fıtığı ameliyatszı tedaviBoyun fıtığı tedavisi, boyun omurlarının arasında bulunan, intervertebral disk adı verilen anatomik yastıkçıkların omurilik kanalına ve omurlar arasında bulunan sinir kanallarına doğru yer değiştirmesi sonucu etraftaki yumuşak dokulara, kola gelen sinirlere ve omuriliğe baskı yapması ile oluşan hastalığa boyun fıtığı denir. Boyun bölgesi belden sonra fıtıklaşmanın en fazla görüldüğü omurga kısmıdır. Oturarak çalışmanın artması, bilgisayar ve diğer klavyeli cihazların yaygınlaşması boyun fıtığının görülme sıklığını inanılmaz bir şekilde artırmıştır.

Omurları birbirinden ayıran diskler omurganın esnekliğini ve dayanıklılığını sağlar. Disk ortasında jel kıvamında bir madde (nükleus) ve bunun çevreleyen fibrotik bir kuşaktan (anulus fibrozis) oluşur. Anulus fibrozis adını verdiğimiz kuşağın daha dışta olanları içte olanlara göre serttirler.

Boyun fıtığı nedir?

Boyun fıtığı nedir?, Boyunda 7 adet omur cismi bulunur. Yapıları itibariyle bir önceki bölümde anlatılan bel omurlarından tek farkları, daha küçük olmalarıdır. Her omurga arasında yastıkçık dediğimiz kıkırdaklar mevcuttur. Bu kıkırdak yapının yırtılarak, omurga içinde seyreden omurilik veya kola dağılan sinirlere baskı yapması donucu oluşan hastalığa boyun fıtığı denir.
Hastada şiddetli bir boyun ağrısıyla birlikte kola yayılan ağrı, uyuşma mevcuttur. Zamanla yırtılan kıkırdak sinirlere baskı yaparsa kolda kuvvetsizlik, eğer omuriliğin kendisine de bası yaparsa tüm vücutta hareket kusurları ortaya çıkabilir. Hastalığın çok ileri dönemlerinde yatağa bağımlı hale gelen hastalara rastlanır.

Boyun Fıtığının Başlıca Nedenleri

Yaşın ilerlemesi, travmalar, stres, tekrarlayıcı hareketler, duruş bozuklukları sonucu anuler lifler içten itibaren yıpranmaya ve yırtıklar oluşmaya başlar. Bu yırtılan kısımlara doğru diskin çekirdek kısmı yer değiştirir. Anulusun zayıf kısımlarında disk balonlaşmaya başlar ve bazen dış lifler yırtılarak etraftaki sinirlere baskı yapar. Bu gelişim sürecinde yıpranmış diskin sıvı içeriği azalarak disk yüksekliği azalır, disk aralığı daralır, faset eklemlere baskı artar,

Bağlarda kıvrımlaşmalar oluşarak omurilik ve yan sinir kanalları daralmaya başlar bu tabloya dejeneratif disk hastalığı denir. Boyun omurgasında bu olumsuz değişiklikler genellikle omurganın en hareketli olduğu kısımlardan başlayarak diğer aralıklara yayılır. Bu hastalarda bazen bir aralıktaki fıtık önemlidir. Bazen de dejeneratif omurga daha önemlidir. Tedavi yapılırken hastalığın tüm görünümleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Omurlar arasında bulunan diskin çekirdek kısmındaki jel kıvamındaki madde diskin dış kısmını kuşak gibi saran lifleri içten dışarıya doğru yırtarak dışarı taşar ve burada bulunan yumuşak doku ve sinirleri sıkıştırır. Buradan omuzlara, kollara, ellere hatta sırta ve başa yayılan sinirlere baskı yapabilir. Kas spazmında kaynaklanan ağrı diğer sağlıklı diskleri de sıkıştırarak onların da bozulmasına, taşmalarına sebep olabilir.

Disk yüksekliğinde ki azalma burada bulunan bağların kıvrımlaşmalarına diğer disklerin az da olsa yerinden oynamalarına sebep olabilir. Disk yüksekliğindeki azalmalar kemiklerin birbiriyle temas etmesine ve osteofit denilen kemik çıkıntıların oluşmasına sebep olabilir. Bu durumda omurilik kanalı ve sinirlerin çıktığı kanallar daralır.

Bu durumda; boyun ağrısı, kol ağrısı, elde uyuşma, hatta beyne giden kan damarlarını etkilediği için baş dönmesi, dengesizlik, unutkanlık, gibi birçok şikâyetler de görülebilir.

Boyun fıtığı sebepleri

  • Trafik kazaları, travmalar, düşmeler, ani hızlanmalar ve yavaşlamalar, G kuvvetine maruz kalmak
  • Günlük hayatın gerilimleri,
  • Boyunun yanlış kullanılması
  • Ruhsal gerginlik,
  • Boyun kaslarının zayıf ve antrenmansız olması,
  • Omurganın yaşlanmasına bağlı dejeneratif değişiklikleri (bazen gençlerde bile görülebilir)
  • Yanlış duruş, psikolojik stres, soğuğa maruz kalmak, yorgunluk
  • Uzun süreli bilgisayar ve klavye kullananlar, sürekli tek noktaya odaklaştıkları için boyun kaslarında spazm olur.
  • Ev işleri, dikiş nakış, temizlik, perde takmak, silme gibi bunlar son derece boyun ağrılarını arttıran faktörlerdir. Bu yüzden kadınlarda boyun ağrılarının görülme sıklığı fazladır. Sekreterlik, akademisyenlik, yazarlık, veznedarlık, bilgisayar uzmanlığı gibi mesleklerde sık görülür.
  • Gerilim, stres boyun ağrısına sebep olduğu gibi var olan boyun ağrısını artıran ve kronikleştiren en önemli sebeplerdir.

Boyun fıtığı hastalarında şikayetler nelerdir ?

  • Boyun ağrısı ve tutukluğu
  • Boyundan kola tek taraflı yada iki taraflı yayılan ağrı, ense kökünden başa yayılan ağrılar.
  • Kollar ve/veya ellerde uyuşma karıncalanma
  • Baş dönmesi, kulak çınlaması, görme keskinliğinde azalma, bulantı,
  • Konsantrasyon bozukluğu
  • Kol ve/veya ellerde kas gücü azalması (elinden bir şeyleri düşürme)
  • Ağrı özellikle gece uykuda aşırı derecede artar, sabah kalkıldığında oldukça belirgin ağrı ve tutukluk vardır
  • Hastada genel bir yorgunluk vardır Çok nadirde olsa fıtık omuriliğe sıkıştıracak kadar belirgin olursa bu semptomlara ilaveten servikal miyelopati ile ilgili şikâyetler ortaya çıkar. Bu durumda yukarıdaki semptomlara ilaveten, bacaklarda spastisite dediğimiz sertlik, yürüme bozuklukları, mesane ve barsak bozuklukları görülür.

Boyun Fıtığı Tedavi nasıl olmalıdır ?

Genç ve orta yaşlarda boyun fıtığı, orta ve ileri yaşlarda ise boyun kireçlenmesi oldukça sık rastlanan hastalıkladır. Çoğu zaman aynı hastada hem fıtık, hem de kireçlenme görülür. Bu kadar sık rastlanan ve hastaların yaşam kalitelerini oldukça etkileyen boyun fıtığı ve kireçlenmelerin ideal bir tedavisi yoktur. Ağrı kesiciler, antiromatizmal ilaçlar, kas gevşetici ve antideprasan ilaçlar en sık kullanılan ilaçlardır. Akut boyun fıtıklarında kortikosteroidler dikkatlice kullanılabilir.

Boyun korseleri boynun dinlenmesini sağlayarak tedaviye yardımcı olur. Boyun bölgesine yapılacak enjeksiyonlar bazı hastalarda boyun çevresindeki kas spazmının çözülmesine yardımcı olur. Ancak ehil ellerde yapılmalıdır. Ayrıca yüzeysel ve derin ısıtıcılar, düşük frakanslı elektrik akımları ve traksiyon çoğu hastada semptomatik iyileşme sağlar. Akut dönemde izometrik, subakut ve kronik dönemde ise izometrik ve izotonik boyun egzersizleri bu hastaların rehabilitasyonuna önemli katkı sağlar ve tekrarlamaları en aza indirir.

Bu hastalarda boyun ergonomisinin sağlanması ve boyun koruma prensiplerinin öğretilmesi gerekir. İlerlemiş vakalarda cerrahi müdahale yapılır. Kliniğimizde servikal paravertebral İMS, therafleks spinal refleks tedavisi, kinezyoterapi yöntemleri kullanılmaktadır. Ayrıca nadir de olsa sinir kökü enjeksiyonları, proloterapi gibi enjeksiyonlar dirençli vakalarda kullanılmaktadır.

Boyun Fıtığı ve Kireçlenmesi

Boyun fıtığı ve kireçlenmeler hemen hemen aynı şikayetlere yol açtığı ve çoğu zaman birlikte görülen hastalıklar olduğu için aynı başlık altında anlatılmıştır.

Boyun bölgesinde 7 adet omur ve 6 adet omurlar arası disk vardır. Kafatası tabanı ile 1. boyun omuru ve C1-2 arasında disk yoktur. Boyundaki omurlar; önde omurlar arsındaki diskler yoluyla arkada ise alt ve üst omurlar arasındaki iki adet çıkıntı (faset veya apofizer eklem) ile eklem yapar. Arkadaki eklemlere apofizer eklemler adı verilir. Ayrıca boyundaki omuriliğin önünde ve arkasında seyreden bağlar, apofizer eklemler, apofizer eklem kapsülleri boyundaki her türlü hastalıktan oldukça fazla etkilenir.

Boyun Fıtığı ve Dejeneratif Boyun Hastalığı

Boyun Fıtığı ve Dejeneratif Boyun Hastalığı Omurganın en üst kısmı 7 adet boyun omurundan, bunlar arasında bulunan disklerden ve yumuşak dokulardan oluşur. Omurların birbiri ile bağlantısını ön tarafta diskler arka tarafta faset eklemler sağlar. Sağlıklı bir omurgada omurgaya binen yükün çoğunu diskler az bir kısmını da faset eklemler karşılar. Diskler ve faset eklemleri,
omurganın hareketine izin vererek boynun ve başın her yöne hareketini sağlar. Diskler, ortası jelimsi bir çekirdekten etrafı ise fibroz bir kuşaktan oluşan kuvvetli bir bağ dokusundan yapılmıştır ve omurlar arasında yastıkçık ya da şok emme, harekete izin verme gibi görevler yaparlar.

Omurlar arasındaki diskin zayıflamış disk duvarından sinir köklerine doğru taşması boyun fıtığı olarak adlandırılan servikal disk hernisine sebep olur. Servikal disk hernisi; boyun ağrısı ile birlikte, kola yayılan ağrı, kollarda uyuşma, duyu, motor ve refleks değişikliklerin olduğu sinir kökü basısı (radikülopati) olarak adlandırılan tabloya sebep olur. Hastaların çok az bir kısmında ise omurilik basısının de geliştiği miyelopati tablosu ortaya çıkar. Bu durum kol ve bacaklarda kuvvetsizlik, his kusurları, yürümede güçlük, spastik yürüme gibi omurilik hasarı bulguları ile kendini gösterir.

Boyun Fıtığı Teşhis

Boyun fıtığının teşhisi, hikâye alma ile başlar muayene ile sonlanır. İyi bir hikâye ve ayrıntılı bir muayene genellikle tanı koydurucudur. MRI görüntüleme, servikal disk hernisini değerlendirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Omurganın aksını ve dejeneratif değişiklikleri değerlendirmek için röntgen, sinirlerin durumunu değerlendirmek için EMG çekilebilir.

Boyun Fıtığı Tedavi

Boyun fıtığı genellikle iyi huylu bir hastalıktır. Hastalar öncelikli olarak tıbbi olarak tedavi edilmelidir. Tıbbi olarak; istirahat, boyunluk, ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar yanında fizik tedavi uygulamalarını içerir. Başlangıçta duyu ve hareket kaybı gibi şiddetli nörolojik, özellikle miyelopatik bulguları olan hastalar ile tıbbi tedaviden fayda görmeyen hastalara cerrahi tedavi uygulanabilir. Cerrahinin amacı diskin sinire basan bölümünün çıkarılmasıdır. Bası yapan diskin çıkartılması sonrasında omurların birbirine füzyonu (kaynaştırılması) sıklıkla uygulanan bir yöntemdir. Ancak cerrahi müdahelenin uzun dönem olumsuz sonuçları göz önünde bulundurulmalıdır.

Boyun omurlarının yapısı

Kafa tabanından itibaren 7 adet omur cisminden oluşur. Her omur cisminin ortasında , beynin devamı olan omurilik bulunur. Vücudun çeşitli yerlerinden beyine dönen duyular veya beyinden vücuda dağılan emirler omurilik içinde seyreder. Boyun bölgesinde her omur cismi hizasından çıkan sinirlerde kola ve sırta yayılarak, bu bölgelerin duyu ve hareketini sağlar.
Omurgalar arası yastıkçık dediğimiz disk dokusunun dış kısmı (anulus fibrosus) ve iç kısmı (nucleus pulposus ) bulunur.
Jelatin kıvamındaki iç kısmın , daha kuvvetli bir bağ dokusundan oluşan dış kısmı yırtarak omurilik ve sinirlere bası yapması sonucu boyun fıtığı ortaya çıkar. Burada dikkat edilmesi gereken ve bel fıtığından başlıca fark, sadece sinirlere değil omuriliğin kendisinede baskı olması sonucu vücudun tamamında kısmi veya tam kuvvetsizlik oluşmasıdır. Omurilik ilk bel omuru hizasında sonlandığından ve alt bel omurları içinde sadece ayağa giden sinirler bulunduğundan , bel fıtığında belirli sinirin dağıldığı alanda felçler görülür.

Boyun fıtığında risk faktörleri

  • Boyun omurları arasındaki kıkırdağın dejenerasyon dediğimiz yıpranması
  • Ani ve güçlü boyun hareketleri. Ağır kaldırmak, ani ters dönüşler.
  • Baş öne eğik olarak uzun süreli çalışma: Masa başı işleri.
  • Özellikle emniyet kemeri takmadan araba kullananlarda ani fren yapılması veya trafik kazası.
  • Geçirilmiş boyun travması, spor yaralanmaları.
  • Osteoporoz.

Boyun fıtığı ile karışan hastalıklar

  • Fibromyositis: Sık tekrarlayan boyun ve bel adelelerinin spazmıdır. Halk arasında adele romatizması olarak bilinir.
  • İmpigman Hastalığı: Omuz ekleminin sertleşmesi ve kola yayılan çok şiddetli ağrıyla seyreder. Hastalık özellikle geceleri daha şiddetli ağrı yapar.
  • Sinir Tuzaklanmaları: Omurilikten çıkarak dağılan sinirlerin kolda belli noktalarda sıkışmasıdır. En iyi bilineni El-Bilek Kanalı Hastalığı olup, orta yaşı geçmiş özellikle kadınlarda veya bilek kuvveti gerektiren herkeste geceleri kolun tamamına yayılan ağrı ve uyuşmalardır. Boyun fıtığı ile birlikte olursa çift tuzaklanma denir ve her ikisininde aynı anda tedavisi gerekir. Sinir tuzaklanmaları hakkında bir sonraki konuda ayrıntılı bilgi verilmiştir.
  • Tenosinovit: Koldaki adelelerin kılıfının zorlama veya romatizmal sebeplerle şişmesi sonucu ortaya çıkar. Bölgesel ağrılarla seyreder .

Boyun fıtığının tanısında kullanılan yöntemler

Klinik muayene, Servikal MR, Servikal BT, EMG. Klinik muayene ve Servikal MR mutlaka yapılmalıdır. EMG sinir tuzaklanmalarını ayırmada gerekirse kullanılır.

Boyun fıtığının evrelemesi

Bel fıtığı tanısı alan hasta aşağıdaki klinik durumdan herhangi birinde olabilir.
  1. Şiddetli boyun ağrısı ve veya kola vuran ağrı.
  2. Orta düzeyde sık tekrarlayan ağrılar.
  3. Ağrıyla birlikte kolda kuvvetsizlik veya uyuşma gibi sinir hasarı bulguları.
  4. Ağrıyla birlikte kollar ve ayaklarda kuvvetsizlik ve uyuşma.
  5. Kollar ve ayaklarda giderek artan güç kaybı ve uyuşma, ağrı ön planda olmayabilir (Tekrarlayan boyun fıtığı ataklarını takiben omurilik kanalında kireçlenmeye bağlı daralma).

Evrelemeye yönelik tedavi prensipleri

Evre 1-2 de öncelikle ilaç tedavisi, boyunluk kullanımı, fizik tedavi denenir. Bu dönemde hastalığın iyileşmesi, bu tedavilerle yırtılan disk dokusunun içeriğindeki su miktarının istirahat ve ilaçlarla azaltılmasına yöneliktir. Bu süre 1 ay içinde gerçekleşmelidir. Bir ayı geçen konservatif tedaviye rağmen düzelmeyen hastalar, cerrahi tedaviye adaydır.
Çeşitli tip boyunlukların hepsinin amacı: Başın boyun omurlarına olan basıncını azaltmak ve boynu hareketsiz tutarak istirahat ve iyileşmeyi sağlamaktır. Evre 3-4-5 de omurilik ve sinir dokusundaki hasar artmadan cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Sinir dokusundaki ileri derece hasarlar cerrahi tedaviyle düzeltilemez. Bu sebeple uyuşma , kısmi felç gibi bulgular saptanırsa erken dönemde ameliyat başarı sağlar.

Boyun fıtığının cerrahi tedavisi, servikal mikrodiskektomi

Cerrahi tedavinin amacı, omurilik ve sinir dokusuna olan basıyı kaldırmaktır. Böylece hastanın, ağrısının geçmesi, uyuşma-kuvvetsizlik gibi bulgulardan kurtulması sağlanır. Uygun zamanda ve tecrübeli ellerde yapılan bu girişimler çok iyi sonuç verir. Bu gün için kullanılan yegane yöntem servikal mikrodiskektomidir. Bazı hastalarda, mikrodiskektomiyle beraber, çıkartılan kıkırdağın yerine vücuttan alınan bir kemik veya sentetik protezlerde uygulanır. Servikal mikrodiskektominin avantajları:
  • Ameliyata bağlı doku hasarının,kan kaybının ve enfeksiyon riskinin en az olması.
  • Mikroskop altında yırtılan kıkırdağın tam olarak çıkartılabilmesi.
  • Ameliyat sonrası ağrı ve hareket kısıtlamasının olmaması.
  • Hastanın kısa sürede evine ve işine dönebilmesi.

Boyun fıtığı ameliyatında pozitif faktörler

  • Hastanın mevcut şikayet ve bulgularının çekilen MR ile uyumlu olması.
  • Omurilik veya sinir dokusunda kalıcı hasar oluşmadan cerrahi müdahale zamanlaması.
  • Diabet, hipertansiyon, sigara kullanımı gibi risk faktörlerinin olmaması.
  • Ameliyattan sekonder kazanç dediğimiz , psikolojik beklentiler olmaması.
  • Ameliyat öncesi ve sonrası tedavi prensiplerinin hekim-hasta ilişkisi çerçevesinde , güvene dayalı olarak anlaşılması.
  • Cerrahın konu hakkındaki tecrübesi, gerektiğinde servikal füzyon dediğimiz kemik veya protez uygulamasını aynı seansta yapabilmesi.
Ameliyat Genel anestezi altında, boynun ön yüzü, tercihen sağ taraftan uygulanır. Omurga ön yüzüne varan cerrah, skopi kontrolüyle istenilen omurga mesafesine ulaşır. Bu andan itibaren mikroskop kullanarak iki omurga arasındaki kıkırdağı temizlemeye başlar. En sonunda, sinire veya omuriliğe bası yapan yırtılmış kıkırdak kısımda alınarak, bası kaldırılır.
Bu andan itibaren kemik veya protez greft kullanımı yırtılan kıkırdağın omurgada yaptığı hasara bağlı olarak uygulanır. Yumuşak fıtık dediğimiz ve omurgada kireçlenmelere yol açmamış boyun fıtığında bu işlem gerekli değildir. Omurgada kireçlenme yapmış boyun fıtıklarında füzyon dediğimiz protez uygulamasının yapılması gerekir.
Ameliyat sonrası hasta 3 saat sonra ayağa kaldırılır, akşamüzeri eve gönderilir. 1-3 hafta arası boyunluk takması gereken hasta, 10 gün sonra işine dönebilir.