TORASİK OUTLET (ÇIKIŞ) SENDROMU (TOS)

Müphem bulgu ve belirtilerle giden bir hastalıktır. Bu hastalık akla gelmezse tanı zordur. Bu sebeple tanı genellikle geç konur.

TOS ismini köprücük kemiği ile 1. kaburganın arasındaki boşluktan alır. Bu dar geçiş yolu kola giden ana damarlar, ana sinirler ve bazı adaleler tarafından doldurulur. Ana damarlar göğüs kafesinden, ana sinirler omurdan ayrılırlar. Bu dar geçişi kullanarak koltuk altından kola doğru devam ederler. TOS, bu aralıkta veya çıkışında damar ve/veya sinirlerin basıya uğraması sonucu çıkan rahatsızlıkların bütününe verilen addır.

TOS yaralanma, hastalık veya doğuştan anomaliler sebebiyle olabilir. Kötü duruş pozisyonu, şişmanlık bu hastalık belirtilerini belirginleştirir. Göğüs kökenli omuz kasları köprücük kemiğini yerinde tutacak kadar kuvvetli değilse köprücük kemiği aşağı doğru çöker ve damar-sinir basısına sebep olabilir. Doğuştan fazla kaburga, boyun adalelerinde anomaliler, aşırı kas spazmı, düşük omuz, duruş bozuklukları TOS sebebi olabilir. TOS olan hastalarda psikolojik problemler de sık görülür. Bu tür psikolojik problemlerin sebebi tam anlaşılamamıştır.

Belirtiler ve tanı

Belirtiler hangi yapıların baskı altında kaldığı ile ilgilidir.

Damar basılarında kola ve ele giden kan miktarı azalır. Buna bağlı olarak o kol ve elde soğukluk, çabuk üşüme, çabuk yorulma şikayetleri olur. Muayenede o kolda tansiyon daha düşük, nabız daha hafif alınabilir. Bu şikayetlerin şiddeti bası miktarı ile doğru orantılıdır.

Sinir basılarında boyun hareketleri ile değişebilen net tanımlanamayan ağrılar olur. Bu ağrılar boyun omuz kol ve ele yayılabilir. Başüstü aktivitelerde zorluk olur. Hem damar hem de sinir basısı varsa bulgularda beraber ve yakınmalar oldukça karışık hale gelir. Hastanın beraberindeki psikolojik sorunlar sebebiyle genellikle tüm problemleri psikolojik sanılarak hastalık atlanılabilir.

Teşhis koymak için röntgen, MR, EMG (sinir fonksiyonlarını inceleyen bir test), Doppler (damarları görüntüleyen ultrosonografik bir tetkik) gibi inceleme tetkikleri ile hastalığın ciddiyet derecesini tespit eder.

Cerrahi olmayan tedavi ve korunma

TOS olan hastaların büyük kısmı cerrahi olmayan fizyoterapi, egzersiz, diyet ve ilaçla tedavi edilebilirler.

Fizyoterapi ile omuz çevresi kaslarını kuvvetlendirerek köprücük kemiğinin daha iyi desteklenmesi sağlanarak bası azaltılır.
Antienflamatuar-antiromatizmal ilaçlar ağrının azalmasına yardımcı olur.
Fazla kilolara sahipseniz bir diyetisyen gözetiniminde kilolarınızı veriniz. Bu bölgedeki yağlanma zaten dar olan kanalı daraltan ciddi bir faktördür.
Omuzunuzu aşırı kullanmak zorundaysanız işinizi değiştirin.
Duruş egzersizleri yapınız. Bu hareketleri günde 2 defa 10 ar tekrar yapınız.
1. Köşe germe egzersizi; Bir duvar köşesine yarım metre uzakta durunuz. Omuz genişliğinde her bir elinizi bir duvara koyunuz. Köşeye doğru göğsünüzde bir gerilme hissedene kadar eğiliniz. 5 saniye tutunuz.
2. Boyun germe; Sol elinizi başınızın üstüne, sağ elinizi omzunuzun arkasına koyunuz. Başınızı boyun sağında gerilme hissedene kadar sola çekiniz. 5 saniye tutunuz.Sonra diğer tarafta tekrarlayınız.
3. Omuz çevirme; Omuzlarınızı yukarı, arkaya ve aşağı gererek çeviriniz.
4. Boyun çekme: Boynunuzu düz olarak geriye bastırınız.
  Bu sırada çene seviyesini koruyunuz. 5 saniye tutunuz.
  Boyun fıtığınız var veya bu hareketleri yaparken ağrı hissederseniz doktorunuza danışınız.
Omuz üzerinden askılı ağır çanta taşımayınız. Bu köprücük kemiğini aşağı bastırarak var olan şikayetlerinizi arttıracaktır.