Kas Romatizmaları ve Kas Ağrıları

Kas Romatizmaları İskeletin üzerini sararak vücuda şekil veren, kasılıp gevşeme özelliğiyle hareketi sağlayan yapıya kas denir. Kasları oluşturan ipliksi yapılara kas lifi denir. Çok sayıda kas lifi birleşerek kas demeti denen kalın iplikleri oluşturur. Çizgili kasların kemiklere tutunmasını sağlayan yapılara kas kirişi ya da tendon adı verilir.

Tendonların kemiklere yapıştığı yere entezis denir. Kas ağrısına myalji, kasın iltihaplı romatizmasına polimiyozit ya da dermatomiyozit, kasın sık görülen iltihabi olmayan yaygın ağrı sendromuna fibromiyalji, kasın bölgesel ağrı sendromlarına miyofasial ağrı sendromları, tendon yıpranmasına tendinit ya da tendinopati, tendon kılıfı iltihabına tenovajinit ya da tenosinovit, tendonun yapışma yerindeki ağrılı sendromlara ise entesopati denir.

Vücut ağırlığının yarıdan biraz azını kaslar oluşturur. Yaptıkları iş ve maruz kaldıkları mekanik zorlanmalar nedeniyle çeşitli ağrılı kas sendromlarının kolaylıkla gelişmesine yatkın dokulardır. En sık görülen kas ağrıları fibromiyalji sendromu ve miyofasiyal ağrı sendromlarıdır. Dermatomiyozit ve polimiyozit nadir görülen ancak kasın en sık rastlanan iltihaplı romatizmasıdır.

Fibromiyalji

Yaygın vücut ağrısı, yorgunluk ve vücudun farklı kısımlarına hassas noktalarla kendini gösteren, sebebii bilinmeyen bir kronik ağrı sendromudur. Uyku bozukluğu, sabah tutukluğu, baş ağrısı, ruhsal bozukluklar gibi şikayetlerr hastalığa eşlik edebilir. Hayat kalitesini oldukça olumsuz etkileyen ve mesleki ve her türlü verimliliği düşüren bir hastalıktır. Fibromiyalji sendromunda esas şikayet, yaygın ve kronik ağrıdır.

Ağrı çoğunlukla ense ve omuzdan başlayarak vücudun her yerine yayılır. Hastalar sabahları yeteri kadar yattıkları halde dinlenmemiş olarak kalkarlar. Hastaların yarısından fazlasında gerilim tipi veya migren tarzında baş ağrısı, önemli bir kısmında mide barsak şikayetleri vardır.

Eklemlerde ağrı ve şişlikten şikayet ettikleri halde şişlik görülmez. Kas kuvvetsizliği, uyuşma ve karıncalanmadan şikayet ettikleri halde nörolojik muyene normaldir. Fibromyalji sendromu daha çok görevci, titiz, mükemmeliyetçi hanımlarda görülür. Erkeklerde daha nadirdir. Hastaların önemli bir kısmında cinsel isteksizlik, erken boşalma, sertleşme sorunları cinsel problemlerle karşılaşırlar. Fibromiyaljiye özgü bir laboratuar ve röntgen bulgusu yoktur. Tedavi hasta eğitimi, ilaç ve ilaç dışı tedavilerden ibarettir.

Miyofasiyal Ağrı Sendromu

Miyofasiyal ağrı sendromu (MAS) bir kas veya kas grubunda ağrı, hassasiyet ve gergin bantlarla kendini gösteren bölgesel bir ağrı sendromdur. Oldukça sık görülür. Bel fıtığı ve boyun fıtığı gibi teşhislerle takip ve tedavi edilen birçok hastanın sorunu miyofasial ağrı sendromlarıdır. Daha çok omuz, boyun ve belde lokalize kas ağrılarına yol açar. Genellikle 30-60 yaş arasında görülür ve ilerleyen yaşlarda azalma olur.

MAS nedeni olarak travma, kaslarda aşırı gerilme, fiziksel yorgunluk, psikolojik stres, vitamin ve mineral eksiklikleri, hormonal nedenler, genetik faktörler ileri sürülmektedir. Kas içinde tetik noktalar ve gergin batlar bulunur. Ağrı sadece tetik nokta ve ağrılı bantların olduğu yerde kalmaz daha uzak bölgelere yayılım gösterebilir. Hasta eğitimi, hastalığa yol açan etmenlerin giderilmesi, ilaçlar, tetik nokta enjeksiyonu, kuru iğneleme, germe ve sprey uygulaması, fizik tedavi uygulamalarıyla MAS tedavi edilir.

İltihaplı kas romatizmaları

bunlar son derece nadir olarak görülen hastalıklardır. Bu grupta polimiyozit, dermatomiyozit, inkluzyon cisimcikli miyozit ve diğer bazı kas
hastalıkları vardır. Polimiyozit ve dermatomiyozitin en önemli klinik belirtisi hastanın kaslarında güçsüzlük hissetmesidir. Hastalığın çok hızlı ortaya çıktığı bazı durumlarda kas ağrısı da olabilir, ama hemen daima kas güçsüzlüğünde sonra gelir.

Bu kas güçsüzlüğü özellikle kol ve bacakların gövdeye yakın kas gruplarında olur. Hastanın kollarını havaya kaldırması, merdiven çıkması ve çömeldiği yerden kalkması zorlaşır. Zaman içinde yürüme de etkilenir. İlerlemiş durumlarda boynu hareket ettiren kaslar da etkileneceği için, hastanın başını dik tutması zorlaşır. Yutma ile ilgili kaslar tutulursa, yutma zorluğu; solunum kasları tutulursa solunum sıkıntısı görülür. Bazı olgularda akciğerler de hastalıktan etkilenebilir.

Dermatomiyozit hastalarında ek olarak deri bulguları da olur. Yüzde göz kapakları üstünde kızarıklık, el parmaklarının dış kısmındaki deride kızarıklık ve pullanma, bazen kol ve bacak derisinde şişlik ve sertlik gözlenebilir.  İnkluzyon cisimcikli miyozit olarak bilinen ve çok nadir görülen bir başka hastalıkta ise, özellikle bacakların uç kaslarında güçsüzlük ve sinir ucu iltihabı (ayaklarda uyuşma, karıncalanma) görülebilir İltihaplı kas romatizmalarının teşhisi nasıl yapılır?

Kas güçsüzlüğü yakınmasıyla gelen bir hastada, kas enzimleri olarak bilinen kreatinin fosfokinaz (CPK), aldolaz gibi bazı enzimlerin serum düzeyleri de çok yüksek bulunursa kuşku artar. CPK ve aldolaz normalde sağlam kas hücrelerinin içinde bulunur ve kas hücresinde hasar olunca bu maddeler kana karışır. Yani, CPK ve aldolaz düzeylerinin yüksek çıkması, kaslarda hasar olduğunu gösterir. Tanıdan emin olmak için genellikle elektromiyografi (EMG) de yapılır.

EMG’de kasa batırılan ince bir iğne ile elektrik akımı verilerek kasın normal olup olmadığı test edilir. Ancak kesin tanıda en önemli yöntem kas biyopsisi yapılması, yani etkilenen kaslardan parça alınması ve bunun mikroskop altında incelenmesidir. Nadir de olsa, iltihaplı kas romatizmaları kanser ile birlikte olabilir. Bu sebeple, hastalarda kanser taramaları yapılması da gerekebilir.