Akut Eklem Romatizması

Akut eklem romatizması (AER); kalbi, eklemleri, sinir sistemini ve deriyi etkileyen romatizmal bir hastalıktır. AER her yaşta görülmekle birlikte daha sık 5-15 yaşları arasında görülür.
AER’da hastalık belirtileri streptokoksik boğaz enfeksiyonlarından 2-4 hafta sonra görülür. Streptokoksik boğaz enfeksiyonlarının çok azından sonra AER belirtileri ortaya çıkar.


AER da belirtiler nelerdir ?

  • Eklem şişliği ve ağrısı (ayak bilekleri, dirsekler, dizler, bilekler)
  • Göğüs ağrısı ve solunum sıkıntısı
  • Yorgunluk
  • Kardit
  • Yüz ve ellerde istemsiz hareketler (kore), hastaların %1 inde görülür.
  • Deri döküntüleri (nadiren)
  • Deri altı nodülleri (nadiren)

Sebepleri nelerdir ?
AER nın gerçek sebebi tam olarak bilinmemektedir. Streptokokal boğaz enfeksiyonu geçirenlerin sadece bir kısmında AER görülmektedir. Yine bu hastaların bir kısmında eklem tutulumu, bir kısmında da kalp tutulumu ön planda olmaktadır.

Hastalığın sebebi muhtemelen bağışıklık sisteminin bakteri ürünleri ile kalp kapakçıkları ve kalp kası ve eklemler arasındaki farkı ayırt edememesidir.

AER nın komplikasyonları nelerdir ?
Kardit : AER nın en önemli komplikasyonu kalp kapaklarındaki hasardır. AER nın %40-60 kadarında kalp kası ve kapakçıklarında tutulma olur. Kalp kasında tutulma genellikle iyileşir. Kalp kapakçıklarında 10-30 yıl içinde ciddi hasarlanmalar olabilir, bu hastaların bir kısmında kapak ameliyatları gündeme gelebilir. AER atağı ne kadar sık tekrarlıyorsa kapakçık harabiyeti o kadar şiddetlidir.

Eklemlerde artrit : Akut eklem romatizmasındaki artrit tüm eklemleri tutabilir, gezici karakterdedir ve genellikle tam olarak iyileşir.

Korea : AER nın beyinde bazal gangliyonları tutması sonucu görülür. Yüz, dil, el ve ayaklarda istemsiz hareketler olur. Bu hastalığa Sydenham koresi adı da verilir. Hastaların çok azında görülür. Kore görülen hastalarda kalp tutulumu yoktur. Kore geçiren çocuklar birden kabiliyetsiz, beceriksiz bir görünüm kazanırlar, elerindekini düşürmeye başlarlar. Dil ve yüzdeki gayri iradı hareketlerden dolayı aileler endişe ederler. Bu hastalık haftalar ve aylar içinde düzelir. Hastalık daha çok kızlarda görülür.

Akut Eklem Romatizması Tedavisi
Streptokoklara yönelik antibiyotik tedavisi yapılır.  Antibiyotik tedavisinin amacı enfeksiyon etkenini uzaklaştırarak tekrarları önlemektir.

Kalp ve eklemlerdeki iltihabın tedavisi için yüksek doz aspirin ve nonsteroidal antienflamatuar ilaçlar kullanılır. Buna rağmen iyileşmeyen hastalarda kortikosteroidler kullanılabilir.

Hastalara iltihap belirtileri ortadan kaldırılıncaya kadar ve kalp yetmezliği kontrol altına alınıncaya kadar yatak istirahati önerilir. Sydenham koresi tedavisinde nöroleptik ilaçlardan faydalanılır.

Korunma
AER romatizması tedavi edildikten sonra hastanın tekrarlayan ataklardan korunması önemlidir. Bunun için hastaya depo penisilin verilir. Penisiline allerjisi olanlarda eritromisin veya sülfadiazin kullanılır. Kardit yoksa 18 yaşına kadar penisilin profilaksisine devam edilir.

Ayrıca cerrahi müdahale, doğum, diş çekimi gibi enfeksiyon riskinin arttığı durumlarda kısa süreli antibiotik kullanılır.